بوشهر؛ قطب پرنده‌نگری
محمد پاپری زارعی، فعال محیط زیست و پرنده‌نگر
وجود خلیج فارس، دریاچه سد رئیسعلی دلواری، تالاب حله و رودخانه‌های فصلی و دائمی بسیار از جمله رودخانه‌های مند، شاپور، دالکی، باغان، دره‌آبداری، دره‌گپ، دره‌گچی، گیجک، چم ره‌ملک، دره‌بون، شور کلاچی، سوراخ بدر، شور، دره‌کره، حله که همگی از استان‌های همجوار سرچشمه می‌گیرند و همین طور ۹۳۷ کیلومتر نوار ساحلی، استان بوشهر را به یکی از مراکز تمرکز گونه‌های جانوری تبدیل کرده که به‌واسطه تنوع و غنای مواد غذایی موجود به‌عنوان بانک زیستی از آن یاد می شود. اما یکی از شاخص‌های زیستی مهم یک اکوسیستم پویا تنوع گونه‌های جانوری آن است و به این ترتیب شناسایی تنوع گونه‌های جانوری پرندگان این منطقه، به‌عنوان پرتنوع‌ترین گونه مهره‌داران اهمیت بسیاری دارد.
در بررسی‌های صورت‌گرفته در سال ۱۳۹۵ به‌منظور شناسایی فونستیک پرندگان استان بوشهر، تعداد ۳۱۷ گونه از پرندگان ایران در این منطقه شناسایی و ۳۱۴ گونه ثبت شد. پرندگان شناسایی‌شده در این منطقه شامل ۱۸ راسته و ۵۹ خانواده از پرندگان ایران هستند که از میان آنها ۳۱ گونه آبزی، ۶۵ گونه کنار آبزی و ۲۱۸ گونه خشکی‌زی شناسایی و ثبت شده‌اند.
پرنده‌نگرهای بوشهر
نتایج حاصل بر اساس اطلس کتاب پرندگان (دکترکابلی و همکاران) ابتدا ۲۶۲ گونه بود، ولی این لیست سپس بر اساس مشاهدات صحرایی و ثبت رکورد تصویری بیش از ۲۷۰ گونه توسط اینجانب محمد پاپری زارعی و ثبت مشاهدات جدید برای استان (اکراس سیاه، چرخ ریسک پشت بلوطی معمولی، کشیم کوچک، بوتیمار بزرگ، دال سیاه، کبوتر جنگلی، دارکوب سوری، لیل، سنگ چشم خاکستری بزرگ، سنگ چشم خاکستری جنوبی، چرخ ریسک بزرگ، چک معمولی، چک سیبری، چک ابلق، گنجشگ کوهی، زردپره رخ‌زرد، حواصیل هندی، سلیم کوهی و فلاروپ گردن سرخ) و مشاهدات و ثبت تصویری مهدی جمادی (اردک دم‌دراز، قمری ناماکو و سهره گلی)، محسن ملاح (سهره دمگاه سفید، عقاب پرپا، شاه بوف، سسک درختی زرد، سلیم طلایی اروپایی، سسک تالابی بزرگ و سنقر سفید)، سپهدار بازیار (سه گونه چاخ لق معمول، سهره صورتی، سسک ابروسفید)، عباس محمدی (یک گونه جغد گوش‌دراز)، محمد کشفی (سهره جنگلی)، مصطفی موذنی (شاهین امور، اکراس آفریقایی)، کوروش خلیلی (دارکوب راه‌راه، توکای گَلوسیاه، مگس‌گیر نیم‌طوق، زردپره تالابی، طاووسک)، مرتضی مخلوعی (یلوه حنایی)، تقی محمدی (سهره ریز هندی، سهره پیشانی‌سرخ، توکای سیاه، کورکور بال‌سیاه، سنگ چشم پشت بلوطی)، حامد عبدی (سار تاج‌سیاه، سهره زرد)، رضا صفایی (حواصیل سبز) تلفیق و لیست حاضر پس از تایید کمیته ثبت پرندگان ایران توسط دکتر ابوالقاسم خالقی‌زاده به ۳۱۴ گونه ارتقا پیدا کرده است.
کجا پرنده‌نگری کنیم؟
مناطق بسیاری در استان بوشهر این قابلیت را دارد که بتوانید پرنده‌های بومی و مهاجری را که از کشورهای دور همچون سیبری یا هند به آن می‌آیند، ببینید. بهترین زمان برای پرنده‌نگری در استان بوشهر از ابتدای شهریور تا اردیبهشت سال بعد است که می‌توانید با توجه به شرایط آب‌وهوا، گونه‌های متفاوتی از پرندگان را ببینید.
منطقه حفاظت‌شده حله (تالاب حله)، پارک ملی دریایی نایبند (خلیج نایبند و جنگل‌های مانگرو)، محل تلاقی ورودی آب تصفیه‌خانه فاضلاب بوشهر به دریا (منطقه جزر و مدی پشت نیروگاه اتمی)، پارک ملی دریایی دیر نخیلو (جزایر ام‌گرم و نخیلو و تهمادون)، جزیره هاله، منطقه حفاظت‌شده مند، جزیره سه دندان، جزیره خارگ و خارگو، منطقه شکار ممنوع شاهزاده ابراهیم و تنگ باهوش و کوه سیاه از جمله سایت‌های پرنده‌نگری استان بوشهر هستند که البته برای پرنده‌نگری در مناطق حفاظت‌شده و پارک‌ها و اثرهای طبیعی ملی به مجوز اداره کل محیط زیست این استان نیاز است.
دیدگاه‌های این نوشته