باجی و دیوی که یک چشمش پیچ بود و یک چشمش هیچ
قصه‌ها و روایتها لیلا کفاش‌زاده، مسئول دفتر کودک و نوجوان پژوهشگاه میراث فرهنگی عروسکها در خانه ما هر کدام گوشه‌ای در اختیار دارند. یکی سر طاقچه بقچه‌اش را زده زیر بغلش و فقط عید به عید می‌آید سر سفره هفت‌سین و البته هزاران سال است که لحظه سال تحویل هم خواب می‌ماند. دیگری که […]
نقش دیو در تاروپود و گره
فرش و اسطوره جواد علی‌کرکی، کارشناس هنری دستبافتهای ایرانی حضور موجود افسانه‌ای دیو در هنر ایران باستان و دوره‌های پس از آن موجب شد که این نماد اسطوره‌ای در تصویرسازی دستبافته‌های ایران نقشی مهم بازی کند و بخش قابل توجهی از تصویرگری و روایتگری نقوش روی دستبافته‌های آدمی در طول دورانهای متمادی به این […]
از دیو ایرانی تا دیو هندی
پیشینه مشترک اقوام مهاجر احسان محمدحسینی، دکترای باستانشناسی و مدرس دانشگاه هندوستان سرزمین عجایب است و این شگفتیها تنها در حوزه گردشگری، فرهنگ و سینمای این کشور نبوده و باورهای باستانی هندیان به‌نسبت سایر اقوام مجاور خود دارای تفاوتهای زیادی است. سرزمین باستانی هندوستان با تنوع گسترده جغرافیایی و گوناگونی بی‌نظیر اقوام خود، مهد […]
نقش دیو در چاپ سنگی
اندر حکایت دیو دست‌بسته علی بوذری، استادیار گروه ارتباط تصویری و تصویرسازی، دانشگاه هنر «دیو» موجودی است که در داستانهای ایرانی، از داستانهای حماسی و پهلوانی تا قصه‌های مردمی و فولکلور، جایگاه خاصی دارد. دیوها معمولا شخصیتهای اهریمنی، خیانت‌پیشه و قوی‌بنیه هستند و غالبا خصایص انسانی دارند که با بهره‌گیری از قدرت جادو به […]
کاشیهای هفت‌رنگ عهد قاجار
روایت تصویری دیوها کیانوش معتقدی، پژوهشگر هنرهای ایرانی-اسلامی با آغاز دوره قاجار و انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت، ما با شکلگیری یک جنبش هنری تازه مواجه هستیم. برخلاف تصور بسیارانی که در گذشته آن را آغاز دوران انحطاط هنر ایران می‌پنداشتند اما تحولات تصویری در دوره قاجار بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است. در این دوره […]
محمد سیاه‌قلم
دیونگار بزرگ تاریخ نگارگری ایران پیام شمس‌الدینی، دانشجوی دکترای ایرانشناسی «دایره‌ای زنگی در دست، پوشیده یا نیم‌پوشیده، سرخ و سیاه، طوق و یاره به دست و گردن، روی ناشسته و پُرچرک و چروک، نیش و ناخن و دندان هر یک از دست‌وپا و بناگوش به‌دررفته، چهره و اندام چون شاخ درختان کهنسال پرشوخ و […]
یادداشتی درباره دیوهای شاهنامه
بدی را تن دیو رنجور باد رامک رامیار؛ دکترای زبان و ادبیات فارسی پیش از ظهور زرتشت در ایران، ساکنان این فلات خدایان به‌جامانده از دوران هند و اروپایی را می‌پرستیدند. این خدایان کهن، بعد از ظهور زرتشت در حدود ۱۲۰۰ تا ۱۰۰۰ پیش از میلاد، تحت تاثیر آیین زرتشت جایگاه خدایی خود را […]
«دیو»ها خدایان درخشندگی یا اهریمن
دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور مطلق معصومه دیودار افسانه‌هایی که اسطوره ها با خود همراه دارند، همیشه از جذابترین بخشهای تمدن بشر بوده و هستند. در این میان شاید بتوان از دیوها به‌عنوان رازآمیزترین بخش اسطوره‌ها نام برد، چراکه بررسی خط دگرگونی معنایی آن گوشه‌هایی از طرز نگرش و اندیشه ایرانیان کهن را نسبت به […]
