از دیو ایرانی تا دیو هندی
پیشینه مشترک اقوام مهاجر احسان محمدحسینی، دکترای باستانشناسی و مدرس دانشگاه هندوستان سرزمین عجایب است و این شگفتیها تنها در حوزه گردشگری، فرهنگ و سینمای این کشور نبوده و باورهای باستانی هندیان به‌نسبت سایر اقوام مجاور خود دارای تفاوتهای زیادی است. سرزمین باستانی هندوستان با تنوع گسترده جغرافیایی و گوناگونی بی‌نظیر اقوام خود، مهد […]
نقش دیو در چاپ سنگی
اندر حکایت دیو دست‌بسته علی بوذری، استادیار گروه ارتباط تصویری و تصویرسازی، دانشگاه هنر «دیو» موجودی است که در داستانهای ایرانی، از داستانهای حماسی و پهلوانی تا قصه‌های مردمی و فولکلور، جایگاه خاصی دارد. دیوها معمولا شخصیتهای اهریمنی، خیانت‌پیشه و قوی‌بنیه هستند و غالبا خصایص انسانی دارند که با بهره‌گیری از قدرت جادو به […]
کاشیهای هفت‌رنگ عهد قاجار
روایت تصویری دیوها کیانوش معتقدی، پژوهشگر هنرهای ایرانی-اسلامی با آغاز دوره قاجار و انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت، ما با شکلگیری یک جنبش هنری تازه مواجه هستیم. برخلاف تصور بسیارانی که در گذشته آن را آغاز دوران انحطاط هنر ایران می‌پنداشتند اما تحولات تصویری در دوره قاجار بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است. در این دوره […]
محمد سیاه‌قلم
دیونگار بزرگ تاریخ نگارگری ایران پیام شمس‌الدینی، دانشجوی دکترای ایرانشناسی «دایره‌ای زنگی در دست، پوشیده یا نیم‌پوشیده، سرخ و سیاه، طوق و یاره به دست و گردن، روی ناشسته و پُرچرک و چروک، نیش و ناخن و دندان هر یک از دست‌وپا و بناگوش به‌دررفته، چهره و اندام چون شاخ درختان کهنسال پرشوخ و […]
یادداشتی درباره دیوهای شاهنامه
بدی را تن دیو رنجور باد رامک رامیار؛ دکترای زبان و ادبیات فارسی پیش از ظهور زرتشت در ایران، ساکنان این فلات خدایان به‌جامانده از دوران هند و اروپایی را می‌پرستیدند. این خدایان کهن، بعد از ظهور زرتشت در حدود ۱۲۰۰ تا ۱۰۰۰ پیش از میلاد، تحت تاثیر آیین زرتشت جایگاه خدایی خود را […]
«دیو»ها خدایان درخشندگی یا اهریمن
دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور مطلق معصومه دیودار افسانه‌هایی که اسطوره ها با خود همراه دارند، همیشه از جذابترین بخشهای تمدن بشر بوده و هستند. در این میان شاید بتوان از دیوها به‌عنوان رازآمیزترین بخش اسطوره‌ها نام برد، چراکه بررسی خط دگرگونی معنایی آن گوشه‌هایی از طرز نگرش و اندیشه ایرانیان کهن را نسبت به […]
واکاوی جهان شر
خارج از محدوده معصومه ابراهیمی؛ دکترای انسان شناسی و نویسنده کتاب دیوشناسی ایرانی در سنت ایرانی همه مخلوقات مافوق طبیعی به‌عنوان دیو (در هندواروپایی dаiwos) شناخته می‌شوند. در ادیان ابتدایی آریاییها، دیو(ها) همتراز اهورا(ها) بودند و به‌عنوان رب‌النوع پرستیده می‌شدند، اما بعدها صورت اهریمنی (دیودیسی) یافتند و از معابد رانده شده و در سطح […]
چگونگی شکلگیری تصویر دیو در نقاشی ایرانی
دیو در تاریخ هنر مجید فداییان؛ پژوهشگر هنرهای سنتی دیوها به‌عنوان بخش مهمی از موجودات تخیلی در ادبیات و فرهنگ ایرانی همیشه نمود ویژه‌ای داشته و در کنار اساطیر و داستانهای حماسی طی سده‌های مختلف تعریف شده‌اند. شاهنامه فردوسی به‌عنوان نماد حیات مجدد ایرانی و زبان فارسی جایگاه و خاستگاه مهمی بر تداوم زندگی […]
