English
نوروز چگونه جهانی شد؟
پرستو قاسمی
«نوروز» آیین سنتی ایرانشهر است؛ سرزمینی پهناور که در گذشته یکی بوده و حالا مرزهای جغرافیایی آن را به کشورهای متفاوت تقسیم‌بندی کرده است؛ آیینی که خاستگاه آن ایران است و این تمدن ایران بوده که به نقاط دور و نزدیک صادر شده است.
نوروز نخستین پرونده ایران در بخش میراث ناملموس بود که جهانی شد. هشتم مهر ۱۳۸۸ پس از چند سال تلاش «سیدمحمد میرشکرایی»، رئیس وقت پژوهشکده مردم‌شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، آیین باستانی نوروز با عضویت شش کشور دیگر یعنی جمهوری آذربایجان، هند، قرقیزستان، پاکستان، ترکیه و ازبکستان به‌صورت چندملیتی در فهرست جهانی میراث ناملموس به ثبت رسید. گرچه در آن زمان دو کشور افغانستان و تاجیکستان نیز متقاضی همکاری در پرونده نوروز بودند، اما به‌علت آنکه نوروز را در کشور خود به ثبت ملی نرسانده بودند، نتوانستند در این پرونده شرکت داشته باشند.
اهمیت منطقه‌ای پرونده نوروز باعث شد تا در سال ١٣٩٣ کشورهای افغانستان، عراق، قزاقستان، تاجیکستان و ترکمنستان نیز درخواست عضویت در این پرونده را مطرح کنند، بنابراین ایران به‌عنوان مدیر پرونده، جلسه‌ای را در بهمن‌ماه ١٣٩٣ با حضور ١٢ کشور شامل کشورهای عضو و کشورهای تقاضادهنده در هتل لاله تهران تشکیل داد و پرونده‌ای جدید تهیه و تنظیم شد که سرانجام در ۱۰ آذرماه امسال در فهرست میراث ناملموس جهانی به ثبت رسید؛ اتفاقی که موجب شد پرونده نوروز در یونسکو، سال و شماره ثبت جدید بگیرد.
سیدمحمد میرشکرایی درباره چگونگی تهیه این پرونده می‌گوید: «نوروز کهن‌ترین، موثرترین و همه‌گیرترین عنصر فرهنگی در سراسر کشورهای حاشیه خلیج فارس – گستره نوروز از غرب چین تا شرق مدیترانه و از جنوب سیبری تا خلیج فارس است – است. ما از حدود سال‌های ١٣٧۵ و حتی پیش از آن، کار در زمینه نوروز را شروع کردیم؛ بنابراین بسیار پیش‌تر از تشکیل کنوانسیون ٢٠٠٣ در یونسکو با موضوع میراث معنوی، ما بررسی و پژوهش در زمینه نوروز را آغاز و نتایج آن پژوهش‌ها را در دو همایش بین‌المللی نوروز در سال‌های ۱۳۷۷ و ۱۳۷۹ در تخت جمشید و ارگ بم ارائه کرده بودیم و پس از آن نیز سه همایش دیگر با این موضوع برگزار شد که تکمیل‌کننده این گونه فعالیت‌ها بودند.»
او ادامه می‌دهد: «در ادامه تهیه پرونده، چند مرحله تغییرات در روند تهیه آن و پژوهش‌ها ایجاد شد، همچنین کشورهایی مانند افغانستان و تاجیکستان که پرونده ثبت ملی نداشتند، به این پرونده اضافه شدند، پس از آن کشورهای دیگری نیز داوطلب شدند و تا آخرین مرحله تعداد این کشورهای عضو در پرونده میراث ناملموس نوروز به ۱۲ کشور رسید.»
هرسال همزمان با آغاز بهار آیین سنتی نوروز در ایران و ۱۱ کشور دیگر اجرا می‌شود و از آن می‌توان به عنوان نماد صلح و دوستی بین این کشورها یاد کرد.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است