ترکیب طرح فرش روی گلیم

فرش‌هایی که روی پا آمدند

سحر آزاد

دختر جوان گیوه‌هایی را که خودش سوزن‌دوزی کرده بود، به پا کرد و بی‌خبر از آنکه رهگذران یا اطرافیان شوق ایجاد یک کسب‌وکار را در او ایجاد خواهند کرد، راهی خیابان شد. حالا از آن روزها شش سال گذشته و او برای خود صاحب برندی در زمینه سوزن‌دوزی روی گیوه شده؛ تا آنجا که قصد دارد تولید گیوه را هم از سر بگیرد. این روزها، سوزن‌دوزی روی گیوه رونق گرفته و جوانان با سوزن‌دوزی روی گیوه آن را به مد روز و سلیقه‌های مختلف نزدیک کرده‌اند. شبنم عسگری هم یکی از این جوانان است. او نسبت به کاری که آغاز کرده، سن زیادی ندارد. متولد ۱۳۷۰ در اصفهان و دارای کارشناسی طراحی گلیم و فرش و کارشناسی ارشد اقتصاد فرش است. عسگری شش سال پیش گیوه‌ای خریده بود که به نظرش ساده و یک کفش سنتی می‌آمد، به همین دلیل روی آن را با نخ‌های رنگی سوزدن‌دوزی کرد. وقتی اولین گیوه را پوشید، مورد توجه دیگران قرار گرفت و خیلی‌ها از او پرسیدند کفشش را از کجا خریده است. همین امر تولید گیوه‌هایی به شیوه امروزی را در ذهن او جرقه زد. او که در دانشگاه طراحی فرش خوانده، از همان نقش و نگارهایی که در گلیم‌ها، گبه‌ها و فرش‌ها استفاده می‌شود، الهام گرفت و آنها را روی گیوه‌ها آورد تا به قول خودش بتواند یک کفش سنتی و ساده را که از خیلی وقت پیش از رده خارج شده بود، با سلیقه امروزی احیا کند.

او برای رنگی کردن گیوه‌ها از کرک و پشم استفاده می‌کند: «نسبت پشم به‌کاررفته در گیوه‌ها در مقایسه با کرک کمتر است، اما چون کرک‌های ما مرغوب هستند، مشکلی به‌وجود نمی‌آورند؛ یعنی پا داخل آن اذیت نمی‌شود و از آنجا که رنگرزی هم طبیعی است، رنگ پس نمی‌دهند؛ البته به‌دلیل استفاده از کرک و پشم، حجم نخ ما کلفت‌تر است و وارد شدن به بافت گیوه‌ها سخت‌تر می‌شود، اما در نهایت محصولی که تولید می‌شود، کیفیت خوبی دارد.»

عسگری می‌گوید این کار هم مثل هر شغل دیگری در ابتدا مشکلاتی داشت؛ مانند اینکه از کجا نخ تهیه کند، برای رنگرزی طبیعی چه کار کند، دمای داخل دیگ‌ها چقدر باشد یا از چه طرح‌هایی استفاده کند که مورد سلیقه مردم باشد: «اکنون دیگر این دغدغه‌ها را ندارم و توانسته‌ام به فرمول‌هایی برسم که گیوه‌های خوب و باکیفیتی باشند. با همه اینها در ابتدای راه برای هر یک از پرسش‌ها دچار مشکل بودم. البته رشته تحصیلی‌ام هم خیلی به من کمک کرد، چون در دانشگاه یک واحد درسی به نام رنگرزی داشتیم که برای رنگرزی و رسیدن به حرارت لازم دیگ به من کمک کرد.»

کار عسگری تاکنون سوزن‌دوزی روی گیوه‌ها بوده است، اما او تصمیم دارد تولید گیوه‌های خودش را هم شروع کند. او بافنده‌های زنجانی گیوه دارد که سفارش بافت گیوه‌ها را به آنها می‌دهد، اما برای اینکه بتواند گیوه هم تولید کند به‌دنبال بافنده‌های دیگری است: «معمولا بافنده‌های گیوه مسن هستند یا دیگر حوصله این کار را ندارند. بیشتر آنها در شهرهای کردستان، شهرکرد، زنجان و… هستند. برای اینکه بتوانم خط تولید گیوه‌های خودم را هم شورع کنم، باید بافندهایی را پیدا کنم که حوصله این کار را داشته باشند.»

از او در مورد مشکل کپی‌برداری هم پرسیدیم: «مشکل زیادی در این زمینه دارم. طرح‌هایم در شهرهای زیادی کپی شده، اما موضوع امیدوارکننده این است که خیلی از مشتریانی که به‌دنبال کیفیت کار هستند، متوجه مرغوب بودن گیوه‌های ما شده‌اند و به همین دلیل با وجود کپی شدن طرح‌ها، مشتریانی دارم که به برند من اعتماد کرده‌اند.»

عسگری در مورد اینکه برنامه‌ای برای جلوگیری از کپی طرح‌ها دارد، عنوان می‌کند: «تنها راه مقابله‌ام این است که طرح‌های جدید بیشتری داشته باشم و هرچه زودتر بافنده جدیدی پیدا کنم که طرح‌های جدید گیوه‌هایم را ببافد، چون در نظر دارم علاوه بر گیوه‌های فعلی که در بهار و تابستان کاربرد دارند، گیوه‌های زمستانی هم تولید کنم تا آنها منحصر به یکی، دو فصل سال نباشند. یکی از ایده‌هایم برای اجرایی کردن استفاده از گیوه در زمستان، بافت گیوه‌های ساق‌‌بلند است.»

او البته جست‌وجوهایی هم برای اینکه طرحش را در سازمان میراث فرهنگی اصفهان به ثبت برساند، انجام داده، اما بعد از بررسی این موضوع از سوی افراد مشابه متوجه شده، این سازمان کمکی به مشکل کپی‌رایت نمی‌کند؛ بنابراین در نظر دارد برای ثبت طرح‌هایش به سازمان میراث فرهنگی در تهران بیاید؛ شاید بتواند اقدام عملی‌تری انجام دهد.

یکی از نکات جالب در مورد گیوه‌های عسگری این است که گیوه را از کفشی که معمولا مردانه به حساب می‌آمد، به میان زنان هم برده است؛ تا آنجا که ۷۰ درصد خریداران او را خانم‌ها و بقیه را آقایان تشکیل می‌دهند. همچنین بیشترین سایزهایی که فروش می‌روند، برای خانم‌ها ۳۸ و ۳۹ و برای آقایان ۵/۴۲ و ۵/۴۳ است.

او در شروع کار دو نمایشگاه در یک گالری و کافه برگزار کرد تا بتواند برند خود را معرفی کند و بعد از شناخته‌شدن، تنها با چند گالری کار کرد و از چهار سال قبل هم اینستاگرام یکی از محبوب‌ترین شیوه‌های فروش گیوه‌هایش شده‌اند. عگسری اشاره می‌کند که در این مسیر حمایت افرادی همچون صابر اَبَر، بازیگر تئاتر و سینما که با خرید از او و معرفی آنها باعث شناخته‌شدن گیوه‌هایش شده، بسیار موثر بوده است.