خاور دور در موزه ملی ایران

سیلا و پارس؛ یک خاطره مشترک

گرچه تهران و سئول از سال ۱۹۷۷ خواهرخوانده شدند و هر یک خیابانی را به نام یکدیگر نامگذاری کردند، اما ارتباط فرهنگی ایران و کره جنوبی به قرن‌ها قبل برمی‌گردد؛ هنگامی که جاده ابریشم رونق داشت و تجارت از این طریق میسر بود، امپراتوری ساسانیان در ایران و همین طور سیلا در کره جنوبی با هم مراودات اقتصادی داشتند.

کمتر از یک ماه از افتتاح نمایشگاه «ارمنستان و ایران؛ خاطره یک سرزمین» گذشته بود که نمایشگاه دیگری از آثار خارجی در موزه ملی ایران افتتاح شد؛ این بار نمایشگاهی از آثار خاور دور، کره جنوبی با عنوان «سیلا و پارس؛ یک خاطره مشترک».

این نمایشگاه نیز در سالن موقت نمایش موزه دوران اسلامی برگزار شد. پوسترهای آن هم در موزه نصب شد تا هنگام بازدید راهنمای شما باشد. سالن سمت چپ به آثار کره جنوبی اختصاص یافت و طراحی و نورپردازی گالری‌های نمایش حرفه‌ای و چشمگیر صورت گرفت. تماشای آثار تمدنی کره جنوبی برای بسیاری از ایرانی‌ها که کمتر با فرهنگ خاور دور آشنا هستند، شاید جالب باشد. در این نمایشگاه ۱۴۴ شیء از تاریخ و تمدن کره جنوبی به نمایش درآمده است که با استفاده از مدیا و فیلم‌های سه‌بعدی به‌خوبی توضیح داده شده‌اند.

از اشیای قابل توجه این نمایشگاه می‌توان به شمشیر زرین از سده پنج میلادی، جعبه‌های تدفین سنگی از سده هشت میلادی، پیکره‌های گلی زن و مرد، کاسه‌های زرین و سیمین پایه‌دار از سده پنج میلادی، زیورآلات طلایی و سنگی و کلاهخود سیمین از سده پنج میلادی اشاره کرد. نمایشگاه از سه گالری سرزمین طلا، زندگی مردم سیلا و پارس تشکیل شده است.

نکته قابل توجه درباره این اشیا این است که آنها از بخش تاریخی شهر «کیان جو» به دست آمده که این محوطه حفاظت‌شده در میان شهر جدید قرار دارد و در فهرست آثار جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.

فرهنگ سیلا

«سیلا» (از سال ۵۷ پیش از میلاد تا ۹۳۵ میلادی) یکی از شناخته‌شده‌ترین امپراتوری‌های کهن کره است که به مدت یک هزار سال حکومت کرد و از سه خانواده «پارک»، «ساک» و «کیم» تشکیل می‌شد که نام سیلا را بیست‌و‌دومین پادشاه «سیلا» که «جی جنگ» نام داشت، انتخاب کرد. «سیلا» از ترکیب دو کلمه از یک جمله با مفهوم «نعمت را هر روز افزایش داده و چهار طرف جغرافیایی را پوشش دهد» تشکیل شده است. این امپراتوری در مجموع ۵۶ پادشاه داشت.

در شهر «کیان جو» که پایتخت «سیلا» است، آرامگاه‌های بزرگی از سده چهارم تا ششم میلادی وجود دارد که اشیای گرانبهایی از آنها کشف شده است. برخی از این اشیا به غرب آسیا؛ از جمله سرزمین پارس مربوط است.

در اواخر سده هفتم میلادی، حکومت «سیلا» شبه‌جزیره کره را متحد کرد و از آن پس به‌واسطه وجود راه ابریشم رونق یافت و عناصر فرهنگ «پارس» به «سیلا» وارد شد و تبادلات تاریخی ایران و کره شکل گرفت. «سیلا» و «پارس» در طول تاریخ نقاط مشترک زیادی دارند که می‌توان به همزمانی حکومت ملکه «سان داب» (۶۳۲ تا ۶۴۷ میلادی) در دوران «سیلا» با همتای پارسی‌اش در دوره ساسانی یعنی ملکه «پوران‌دخت» (۶۳۰ تا ۶۳۱ میلادی) اشاره کرد.

بر اساس کتاب «المسعودی» تاریخ‌دان و جغرافی‌دان عرب در سده دهم به نام «مروج الذهب و معادن الجوهر»؛ چون «سیلا» برای زندگی، کشور خوبی بود، بیگانگانی که وارد آن می‌شدند، به‌جز عده‌ای کم، از آن خارج نمی‌شدند، به همین دلیل احتمال دارد بین آن خارجی‌ها، پارسیان هم بوده باشند. برخی از پژوهشگران احتمال می‌دهند ریشه نقش اول کتاب «کوشنامه» که سیلایی است، به روابط کهن بین سیلا و پارس بازگردد. همین‌طور در میان مجسمه‌هایی که در این نمایشگاه عرضه شده است، مجسمه‌هایی وجود دارد که چهره آنها شبیه کره‌ای‌ها نیست و پوشش و چهره‌شان شبیه پارسی‌هاست. همچنین تعدادی ظرف شیشه‌ای، جام، پارچه و کلون‌های در که از ایران به کره رفته‌اند، در این نمایشگاه به چشم می‌خورد.

نمایشگاه «سیلا و پارس؛ یک خاطره مشترک» تا ۲۴ آذرماه برپاست و بازدید از آن رایگان است.