دستور امیراعظم، حاکم قومس

سندی در باب مرمت آهوان

«نصرت‌الله‌خان امیراعظم» یکی از مشهورترین حاکمان ایالت «قومس» (سمنان، دامغان و شاهرود) در زمان قاجاریه است. او فرزند «وجیه‌الله میرزا» است که او را چهل‌و‌هشتمین پسر «فتحعلی‌شاه» می‌دانند. در استبداد صغیر به امر «محمدعلی‌شاه»، به پاریس تبعید ‌شد، اما با خلع قدرت از محمدعلی‌شاه، در سال ۱۳۲۸، امیراعظم حاکم استرآباد و مامور انتظامات صحرای ترکمن شد.

آنچه در ادامه معرفی می‌شود، سندی است که به مرمت و بازسازی کاروانسرای «آهوان» توسط امیراعظم اختصاص دارد. حسن ‌توجه او به مردمداری، احترام به روان گذشتگان و رفاه حال مسافران از موارد قابل ‌توجه در این سند است.

متن سند:

^۱جنابان مستطابان آقای مشیرالاطباء و آقای معین‌السادات سلمهمااله

^۲صورت اجاره خط آهوانرا ]آهوان را[ که باقای ] به آقای[ عمیدالممالک داده بودید، دیدم. صحیح است عمل این اجاره را

^۳ تمام کنید و باید مال‌الاجاره پنج‌ساله آنجا خرج بنایی و تعمیرات و تهیه لوازم سکونت

^۴ و حیات عابری سپل در آنجا بشود شما یک نفر آدم امین از طرف خودتان

^۵معین کنید که مال‌الاجاره را ماخوذ دارد و بمصارف ضروریه مزبور برساند

^۶ و آنجا را آباد کند

حاشیه سند: ]به خط امیراعظم[

^۱اشهد باله و کفی به شهد

^۲ هیچ قصد و غرضی جز رفاه مردم

^۳ در این راه که یکی از آنها خودم هستم و با داشتن

^۴ انواع تجمل و اساسه ]اثاث؟[ در این منزل

^۵ مجال لمحه درنگ برای خود نمی‌بینم

^۶ در این نیت استدعا و تمنا دارم که

^۷ این مذاکره قنبر و منبر

^۸ برای دفع‌الوقت و طردالباب نباشد

^۹ و بهیچوجه سلب این مسئولیت وجدانی را از خود

^۱۰نفرمایید این جا را آباد و فقرا را شاد فرمائید

^۱۱ ارواح صفویه و بزرگترین شاهنشاه عالم

^۱۲ انوشیروان عادل را هم از خود متشکر

^۱۳سازید یخرج الحی من المیت را

^۱۴ هم مصداق کنید والسلام

^۱۵ختم ختام

امضاء: (امیر اعظم)

مهر: (امیر اعظم)

^۱۶ ۱۵ شهر ربیع‌الثانی

^۱۷ ۱۳۳۲